Een infraroodthermometer is bij de meeste mensen wel bekend. Hiermee kan met één druk op de knop de temperatuur van een bepaalde oppervlakte gemeten worden. Met een infraroodcamera ofwel warmtebeeldcamera kan de temperatuur van een veel groter oppervlak in beeld gebracht worden. Binnen het beeld dat de camera ziet wordt van deze bepaalde oppervlakte de hoogste en laagste temperatuur genomen. Hiertussen wordt een kleurschakering toegepast van donkerblauw (koudste temperatuur) tot wit (hoogste temperatuur). Er is zo heel goed te zien waar bijvoorbeeld warmteverliezen zijn en waar er koude lucht binnenkomt.
Met rook is bij een ventilatieplafond de luchtverdeling niet altijd mooi zichtbaar te maken. Door bijvoorbeeld een glaswol- of steenwolplafond is al zeer moeilijk rook te krijgen. Er moet dan altijd al rook onder het plafond geblazen worden. Dit verstoort al de normale luchtverdeling. Tevens wordt de luchtverdeling al verstoord door het actief zijn van de dieren. Er is in ieder geval niet te zien dat de lucht gelijkmatig door het plafond komt. Met een warmtebeeldcamera is juist heel goed te zien waar de lucht zoal door het plafond komt. Vooral bij ventilatieplafonds van glaswol is met een warmtebeeldcamera heel duidelijk te zien waar er gaten zitten van bijvoorbeeld ratten of muizen. Ook is heel duidelijk te zien waar de glaswol slecht gelegd is, bijvoorbeeld de banen niet te strak tegen elkaar of niet sluitend tegen een muur of balk.Wat ook heel duidelijk naar voren komt is dat er in vrijwel elk glaswolplafond dunnere plekken zitten, waar dus in verhouding ook meer lucht door komt. Er kunnen zomaar temperatuurverschillen tussen 2 banen glaswol voorkomen van 10°C. Dit verklaard dan dat bij een rookproef de lucht in een bepaalde afdeling naar 1 kant trekt ondanks dat er aan beide kanten van de controlegang dieren zitten en er dus warmteproductie is. Kortom: voor probleemstallen met plafondventilatie, of pas aangelegde plafonds is een warmtebeeldcamera een mooi instrument om eventuele gebreken aan het ventilatieplafond op te sporen.
Luchtlek boven in de nok van de stal. Bij de blauwe strepen spuit de koude lucht binnen.
Achter in de afdeling sluit de isolatie niet goed tegen de buitenmuur en bij het spant zit een groot lek.
De lange blauwe baan geeft aan dat er veel koude lucht naar beneden in de put schiet en putventilatie geeft.
De isolatieplaat hangt hier helemaal los en geeft een enorm temperatuurverschil.
Hier is heel goed zichtbaar wat de muizen in de isolatieplaten aangericht hebben.
Een damwandplafond met glaswol waar de muizen gaten in gemaakt hebben.
Praktijkvoorbeeld met leklucht
In bijna elke stal, zeker de wat oudere stallen, komt lucht binnen waar het niet binnen zou moeten komen. Denk hierbij aan openingen bij de spanten, isolatieplaten die niet goed aansluiten bij wanden en in de nok. Lekken bij ramen en deuren,rondom ventilatorkokers of afzuigunits. In een stal met 10 exact dezelfde afdelingen voor 96 vleesvarkens waren er altijd hoestproblemen in één bepaalde afdeling. In elke afdeling bevond zich een damwandplafond met glaswol, een ventilator van 50 cm. doorsnede op toeren geregeld en voorzien van Warmtebeeldcamera verraadt luchtlekken Tekst en beeld: Peter van der Voorst – zelfstandig klimaatspecialist > K LIMA AT Met een speciale infraroodcamera kunnen eenvoudig warmteverliezen inzichtelijk worden gemaakt. 22 | VARKENSBEDRIJF / NR 2 / FEBRUARI 2010 / KLIMAAT handbediende diafragmaschuiven.De klimaatcurve stond overal hetzelfde ingesteld en er werd consequent gewerkt met een vast schema voor de diafragmaschuiven. Hoewel elke afdeling identiek was, deden de hoestproblemen zich steeds voor in één bepaalde afdeling. Alle afdelingen zijn bekeken met de warmtebeeldcamera. De glaswolplafonds, die al 15 jaar geleden waren aangebracht, bleken ondanks de leeftijd over het algemeen nog prima in orde.Wat dunnere plekken zitten er altijd en overal wel echter geen grote gaten. In de bewuste afdeling leek dit in eerste instantie ook zo te zijn. Echter achter in de afdeling gekomen zagen we ineens een dikke donkerblauwe streep op de camera wat aangeeft dat er hier veel koude lucht binnenkomt. Hier bleek dat achter in de afdeling geen aansluiting van het damwandplafond met het schuine dak meer was.Het damwandplafond was hier losgelaten waardoor het was gaan doorzakken. Dit was eerder niet opgemerkt omdat dit pas zichtbaar was als men helemaal achter tegen de buitenmuur ging staan. Met een rookproef was hier ook nog eens duidelijk te zien dat deze koude lucht achter door de roosters in de put viel en zodoende zorgde voor veel putventilatie. Van putventilatie is inmiddels wel bekend dat dit altijd zorgt voor gezondheidsproblemen. Met een rookproef was dit lek ook boven water gekomen alleen moest er dan flink wat rook boven het plafond geblazen worden. Dit wordt echter veel minder vaak gedaan omdat bekend is dat er moeilijk rook door een plafond komt, zeker als het ventilatieniveau laag is. Een warmtebeeldcamera is dus in een dergelijke situatie een prachtig hulpmiddel.
Oplossen van klimaatproblemen
Ook in de volgende situaties kan een warmtebeeldcamera bijdragen aan het oplossen van klimaatproblemen:
> In centrale afzuigkanalen die niet goed sluiten, zijn met een warmtebeeldcamera de luchtlekken goed zichtbaar te maken.
> Een gemetselde stal met een geïsoleerde spouw geeft een heel ander beeld op de warmtebeeldcamera dan een stal die gebouwd is met prefabwanden. Ondanks dat deze prefabwanden geïsoleerd kunnen zijn, zijn er toch altijd koudebruggen te zien op de randen van de wanden en rondom ramen en deuren.
> Vloerverwarming die niet of niet goed functioneert is ook goed op te sporen met een warmtebeeldcamera.
> Isolatieplaten verliezen hun isolerende werking door bijvoorbeeld de tempexkever of door vreterij van muizen en ratten. Dit is goed zichtbaar te maken met een warmtebeeldcamara.
Een goede dakisolatie in een varkensstal is heel belangrijk, ten eerste om de warmte buiten te houden, ten tweede om ’s winters de koude buiten te houden en ten derde om hierdoor geen verstoorde luchtverdeling te hebben.
